Δευτέρα 20 Οκτωβρίου 2008

αξιολάτρευτες βλακειούλες

Σήμερα θα μιλήσουμε για μικροπράγματα. Πραγματάκια, αν θέλετε. Το χαρακτηριστικό αυτών των πραγματακίων δεν είναι τόσο το ότι είναι μικρούλια, αλλά το ότι δεν έχουν γενική. Γενικούλα. Αυτή την αξιαγάπητη πτωσούλα, μικροί μας τηλεθεατούληδες. 

Ας σκεφτούμε τώρα όλοι μαζί, ναι, και εσείς οι τηλεθεατούληδες στα σπιτάκια σας, γιατί τα καημενούλια τα ουσιαστικάκια δεν έχουν γενική όταν είναι μικρούλια; Ή μήπως μικράκια; Πάρτε τώρα τηλέφωνο στην εκπομπούλα μας, και πείτε μας το μακρούλι και το κοντούλι σας. 

Αυτό, αγαπητοί τηλεθεατούληδες, εμείς εδώ στην εκπομπή το λέμε πρόχειρο σχεδιασμό. Φανταστείτε τώρα ότι είστε φιλολογούληδες και θέλετε να δημιουργήσετε κανόνες για τη γλώσσα σας, να ορίσετε μια μορφή της η οποία θα είναι αποδεκτή ως η σωστή. Στο έργο σας πρέπει να λάβετε υπ' όψιν σας την καθομιλουμένη μορφή της γλώσσας, αλλά και να την σουλουπώσετε εισάγοντας συνέπεια. Και ευρίσκεστε ενώπιον της υποκοριστικής κατάληξης. Δε γνωρίζω τι περνά από το μυαλό σας, πάντως θα πρέπει να είναι κάτι πολύ σημαντικό, για να παραβλέψετε ότι αυτή η αξιολάτρευτη καταληξούλα μετατρέπει το θύμα της σε ένα τέρας χωρίς γενική

Δε θέλω να παρεξηγηθώ, συνειδητοποιώ πως οι υποκοριστικές λέξεις είναι μια πολύ χαριτωμένη προσθήκη στη γλώσσα, και μάλιστα, δεν υπάρχει σε καμία άλλη από τις λίγες γλώσσες που γνωρίζω. Αυτό, οφείλω να ομολογήσω, είναι εντυπωσιακό, και σχεδόν πάντα το συναντώ ανάποδα: η νεοελληνική δεν έχει κάποια έννοια ή τρόπο έκφρασης που βρίσκω σε μια άλλη γλώσσα (συνήθως την αγγλική, που γνωρίζω καλύτερα). Άλλη χάρη έχει το le petit enfant, κι άλλη το παιδάκι. Από την άλλη, υπάρχει και το du petit enfant. Εκεί σκάμε και τα μάτια κάτω. 

Ωστόσο, παρά τα οφέλη των υποκοριστικών, η υλοποίησή τους είναι απαίσια. Σύμφωνοι, τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα σε όλες τις καταλήξεις. 

Η κατάληξη -ούλα τα έχει καταφέρει σχετικά καλά: μπορώ να πω 'η αποφασιστικότητα στο βλέμμα της σακούλας', και κανείς δε θα παραξενευτεί. Τουλάχιστον από τη γραμματική μου. Ωστόσο, εάν η γενναία σακούλα μου εμπνεύσει αποφασιστικότητα και σε άλλες συντρόφισσες σακούλες, τότε θα έχουμε την 'άποφασιστικότητα στο βλέμμα των σακουλών'. Ή μήπως των σακούλων; Μπλιαχ. Σε κάθε περίπτωση, η κατάληξη -ούλα τουλάχιστον έκανε μια προσπάθεια (στη λέξη σακουλίτσα δε θα αναφερθώ γιατί θα μακρηγορήσουμε). 

Η κατάληξη -ίτσα πιθανώς ήταν αδύναμος χαρακτήρας, και επομένως ο συγχρωτισμός της με την -ούλα στη λέξη σακουλίτσα, την παρέσυρε κι αυτή στην ημιπαρανομία. 

Η κατάληξη -ίτσος, είναι ανύπαρκτη, εκτός από την εφαρμογή της στη λέξη φιλεναδίτσος, που είναι πολύ χαρίεσσα, και την αφήνουμε ήσυχη. 

Οι διάφορες άλλες αρσενικές καταλήξεις, -ούλης, -άκης, από την άλλη, είναι ιδιαίτερα βολικές, και οι κλίσεις τους ακούγονται ως εκ θαύματος δόκιμες. Εύγε. Αν και, αν θέλουμε να το ψειρίσουμε, η ονομαστική πληθυντικού των σε -άκος, δε μου πολυκάθεται καλά στα αφτιά, αλλά με άκρατο γλωσσικό σεξισμό, θα το αγνοήσω. Άλλωστε τι να πουν και οι γεράκοι, τι τους ενδιαφέρει εάν είναι δόκιμοι ή όχι. 

Και ερχόμαστε στον πρωταγωνιστή της βραδιάς, τον εκλεκτό καλεσμένο, την κατάληξη -άκι. Εδώ έχουμε μια κατάληξη που αφαιρεί ολοσχερώς τη γενική από τα θύματά της - ενικού και πληθυντικού! Και δεν αρκείται σε αυτό!Δόλια, προσπαθεί να πείσει ότι έχει γενική, και μάλιστα λόγια, τουτέστιν παιδακίουμαγκακίου και μπουκαλακίου, κατά τα υποθηκοφυλακείου και Αρσακείου! Ναι, ναι, να την προσέχετε.

Εγώ την έχω πατήσει. "Άσ' το το μπουκαλάκι εδώ, μωρέ, σιγά. Ποια είναι η αξία του-"

..μπουκαλακίου;"

Εν τω μεταξύ, δεν έχω καν αναφέρει ακόμα τη σύγχιση που επικρατεί σχετικά με την επιλογή της σωστής κατάληξης. ΤεχνούλαΤεχνίτσαΛεξικάκιΛεξικούλιΓλωσσίτσα; Γλωσσούλα; Όχι, πείτε μου τον κανόνα, και θα τον διαλαλήσω. Σας προκαλώ. 

Γενικά, ένα έχω να πω. Ντροπίτσα. 

Και κουιζάκι: σε ποια πολυχρησιμοποιούμενη λέξη της καθομιλουμένης έχει επιζήσει η παλαιά υποκοριστική κατάληξη -ίδιον; Βρείτε το και καγχάστε. 

Και τέλος ντισκλέημερ: γνωρίζω ότι την κανονικοποίηση της γλώσσας έκαναν σοβαροί άνθρωποι των οποίων το έργο και τις δυσκολίες δε συνειδητοποιώ. Δεν τους κατακρίνω. Ωστόσο ας κάνει κάποιος κάτι, ρε παιδιά. 

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Άκρατε γλωσσικέ σεξιστή μου εσύ.